29 EKİM CUMHURİYET BAYRAMI
Türk Sanayisine Vurulan Prangalar!

Yerli ve Milli Üretimlere Darbe: Tesadüf mü, Plan mı?

Cumhuriyetimizin kuruluşunun yıldönümü olan 29 Ekim, milletimizin bağımsızlık ve özgüven günüdür. Ancak ne acıdır ki, bu tarihe denk gelen bazı olaylar, Türk sanayisinin önüne örülen görünmez duvarların da sembolü olmuştur.

Devrim Otomobili: “Yolda Kaldı” Manşetiyle Bitirilen Bir Hayal

1961 yılıydı… Türkiye, kendi otomobilini üretmeye karar vermişti. Dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in talimatıyla Devlet Demiryolları (DDY) bünyesindeki Eskişehir Demiryolu Fabrikası’nda, tamamen Türk mühendisleri tarafından 129 günde “Devrim” adlı otomobil üretildi.
Proje ekibinde o dönem genç bir mühendis olan Prof. Dr. Necmettin Erbakan da yer alıyordu. Her vidası, her parçası yerliydi. 29 Ekim 1961 günü Ankara’da yapılacak Cumhuriyet Bayramı törenlerinde Devrim otomobili görücüye çıkacaktı.

Ancak tören sabahı, otomobile yeterli benzin konulmaması yüzünden araç kısa bir süre sonra durdu. Ertesi gün gazetelerin manşetleri hazırdı:

“Devrim 100 metre gitti, durdu!”

Böylece Türk mühendisliğine “Türkiye araba üretemez” damgası vuruldu. Oysa bu sadece bir ihmal değil, bir planın parçasıydı. Türkiye’nin sanayileşme hamlesi, daha doğmadan boğulmuştu. Devrim’in önünü kesen güçler, ilerleyen yıllarda otomotiv sektörünü yabancı markalara teslim etti. Erbakan ise Almanya’ya yönlendirilerek Mercedes projelerinde görevlendirildi.

Nuri Killigil ve Uçurulan Hayaller

Benzer bir kader Nuri Killigil’in kurduğu silah fabrikasının da başına geldi. 29 Ekim 1949’a hazırlanan büyük bir füze ve hava savunma sistemi gösterisi yapılacaktı. Ancak gösteriden hemen önce fabrikada büyük bir patlama meydana geldi.
Nuri Killigil ve 27 çalışanı hayatını kaybetti. Killigil’in cesedi bile bulunamadı; boş tabutla defnedildi. Böylece Türkiye’nin yerli silah üretimi girişimi de karanlığa gömüldü.

Nuri Demirağ ve Kapanan Kanatlar

Bir diğer milli öncü Nuri Demirağ, 1930’larda kendi uçak fabrikasını kurdu. İspanya, İran ve Irak gibi ülkelerden 700’e yakın uçak siparişi almıştı. Ancak iç ve dış baskılar sonucu, bu siparişlerin tamamı iptal edildi.
29 Ekim 1944’te yapılacak büyük uçuş gösterisinde, uçağın kanadının düşmesi “bahane” edilerek proje sabote edildi. Fabrika daha sonra kapatıldı, makineler ve projeler yabancılara satıldı. Bugün o uçakların bazıları Avrupa havacılık müzelerinde hâlâ çalışır durumda.

Vecihi Hürkuş yine aynı oyunla yok edildi.

Kayseri Tayyare Fabrikası: İlklerin Hikâyesi

1928’de açılan Kayseri Tayyare Fabrikası, Türkiye’nin ilk uçak üretim merkezlerinden biriydi. Almanya desteğiyle üretime başlamış, 1930’lu yıllarda 500-600 kişiye istihdam sağlamıştı.
Dünya’da ilk kez “iniş takımlarını içeri alan” uçaklardan bazıları burada üretildi. Ancak 1950’lerde, “çeşitli nedenlerle” bu fabrika da sessizce kapatıldı. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı hazırlığı boşa çıktı.

Anadol’un Sessiz Sonu

1960’ların sonunda üretilmeye başlayan Anadol markası, Türk otomotiv sanayisinde yeni bir umut olmuştu. Fakat Otosan’ın Ford Motor Company ile yaptığı anlaşmalar sonucunda, 29 Ekim 1984’te Anadol’un üretimi durduruldu.
Bir dönemin gururu olan “Anadol” için halk arasında acı bir deyim kaldı:

“Anadolumuzu eşeklere yedirdiler.” haberleri gazetelerde sık sık okunan haberler oldu.

Sonuç: Her 29 Ekim’de Hatırlamamız Gereken Bir Gerçek

Cumhuriyet, sadece siyasi bağımsızlık değil; ekonomik bağımsızlık demektir.
Yerli üretimlerin önü, dış baskılar ve içerdeki çıkar ağlarıyla defalarca kesildi. Devrim otomobili, Nuri Demirağ’ın uçakları, Nuri Killigil’in silahları... Hepsi aynı kaderi paylaştı.

Bugün yeniden “yerli ve milli üretim”den söz ediyorsak, bu geçmişten ders aldığımız içindir.
Ancak unutmayalım: Kendi sanayisini kuramayan bir ülke, bağımsızlığını tam olarak kazanamaz. TOGG , Kaan, Kızılelma, Hürjet, İHA ve SİHA'lar hava savunma sistemleri ile tam bağımsız Türkiye yolunda koşarak gidiyoruz, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı ruhu da bu olsa gerek !

Cumhuriyetimizin 102. yılı kutlu olsun.
Ve “Devrim” ruhu hiç sönmesin!

Kaan, Kızılelma, Akıncı, Hürjet seri üretime girsin artık diyorum

Cumhuriyet Bayramınızı Kutluyorum